APELDOORN - De kermisattracties waren in Apeldoorn nog maar net tevoorschijn gehaald, gekeurd en gepoetst, of de kermisexploitanten moesten de boel alweer afbreken door het coronavirus. Terwijl dit het enige seizoen is dat ze draaien. Ze vrezen een financiële strop.
Door: Jenda Terpstra, Bastiaan van Blokland
Paniek in de tent in kermishoofdstad Apeldoorn, waar zo’n tweehonderd kermisgezinnen net het seizoen wilden beginnen. ‘We komen uit de winterstop’, zegt Corry Sipkema (52). 'Voor ons betekent dit een echte financiële ramp.’
Bekijk de reportage. De tekst gaat eronder verder.
Het ging ook voor de kermisbranche allemaal erg abrupt, de afgelopen dagen. Twintig Apeldoornse exploitanten hadden hun attracties opgebouwd in de Tsjechische hoofdstad Praag, toen ze hoorden dat ze als de sodemieter moesten inpakken. ‘Maandag zouden de grenzen sluiten’, zegt Sipkema. ‘Extra mensen zijn ingevlogen, we hebben met man en macht gewerkt om iedereen veilig thuis te krijgen.’
Saoedi-Arabië
Ook elders in de wereld werden Nederlandse kermisexploitanten geëvacueerd. Albert Ordelman (42) stond in Saoedi-Arabië, voor het eerst, met een bijzondere draaiende attractie. Maar ook hij moest binnen 24 uur afbreken en vertrekken. ‘Een Engelse collega van me lukte het niet. Die zit daar nu nog vast,’ zegt hij.
Nu zit iedereen verslagen thuis in Apeldoorn. De kermisattracties staan stil en ingeklapt op een droevig noodveldje langs de snelweg, dat de gemeente Apeldoorn hen toewees. Omdat de families normaal al op reis zouden zijn, waren de tijdelijke winterstallen al opgezegd.
Hoofd boven water
‘De volksgezondheid staat voorop’, zegt Sipkema, die tot een zevende generatie kermisfamilie behoort. ‘Maar de hele winter hebben wij geïnvesteerd. Juist nu moeten we geld verdienen om ons hoofd boven water te houden.’
Dat zegt ook collega Albert Ordelman. ‘Mijn attractie is meer dan een miljoen euro waard. Die moet ik aflossen.’ Een heel seizoen kermis dat wegvalt, betekent voor de tweehonderd gezinnen in Apeldoorn, en duizend gezinnen door heel Nederland, geen brood op de plank. 'Of we zakken weg in diepe schulden', zegt Ordelman. De laatste keer dat de kermis een heel jaar moest overslaan, was in de Tweede Wereldoorlog, zegt zijn collega Sipkema.
Gezondheid
Iedere Nederlander heeft het nu moeilijk, zegt Atze Lubach-Koers, voorzitter van kermisbond BOVAK. ‘We zijn allereerst bezorgd om ieders gezondheid. We zijn trots op onze kermisexploitanten dat ze zo snel konden reageren, en we zijn de gemeente Apeldoorn erg dankbaar voor het noodveldje', zegt hij.
Maar de financiële rampspoed die op de kermisgezinnen afstevent is van ongekende omvang, zegt hij. ‘Ik houd mijn hart vast. We raken mensen kwijt, dierbaren, maar ook banen. In onzekere tijden geeft het publiek geen geld uit.’ Sommige kermisexploitanten zullen omvallen. Enkelen zijn al met geleend geld uit Praag opgehaald', zegt hij.
Op straat
Kermisexploitant Ida Oostenenk-Maas is nog somberder. 'Mensen raken misschien hun grond kwijt, hun huis of woonwagen', zegt ze. ‘Ik verwacht dat er gezinnen op straat komen te staan. De paaskermissen zijn al afgelast. Tot de zomer kunnen we misschien niet draaien.’
Natuurlijk gaan we niet stilzitten, zegt collega Albert Ordelman. ‘Werken zit ons in het bloed.’ Maar de ‘slechte film’ waarin hij en zijn collega’s zitten, moet ook hij nog verwerken. Droevig kijkt hij naar de stilstaande wagens op het noodveldje. ‘Ik word er steeds stiller van.’
